Gebelikte Tiroid Hormonu Yetersizliği – Tiroid bezinin hormonlarının az salgılanması durumuna hipotiroidi denir ve gebelik sırasında oldukça sık görülür. Gebelikte hipotiroidi durumu erken tanı konulamaz ve uygun tedavi yapılamazsa anne ve özellikle bebek için çok ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
Tiroid bezi boyunda yerleşmiştir ve metabolizma hızını, kalp ve sinir sistemi, vücut ağırlığı, vücut ısısını etkileyen hormonları salgılar. Gebe kadınların %2-3 kadarında hipotiroidi durumu görülebilir.
Gebelikte Hipotiroidi Belirtileri
Hipotiroidi durumunun aşırı kilo almak veya halsizlik gibi bazı belirtileri gebelik belirtilerine benzer, bu benzerlik erken dönemde tanı konulmasını zorlaştırabilir. Hipotiroidi durumunun diğer belirtileri, soğuk havaya karşı duyarlılık yani aşırı üşüme, kabızlık, kas kasılmaları ve unutkanlık olabilir.
Gebe kadında hipotiroidi hastalığına ait yakınmaların yardımıyla ve alınan kan örneğinde tiroid hormonları tetkiki ile kesin tanı konulur. Bebeklerde doğum öncesinde ultrason ile gelişme geriliği görülmesi halinde hipotiroidi durumundan şüphe duymak gerekir.
Gebelikte Hipotiroidi Neden Olur?
Gebe kadınlarda hipotiroidi durumunun en sık görülen nedeni vücut bağışıklık sistemi bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan Hashimoto Tiroiditi denilen hastalıktır. Bu hastalıkta vücut bağışıklık sistemi, tiroid bezi hücrelerine karşı bir madde üreterek tiroid hormonlarının salgılanmasını azaltır. Hipotiroidi durumunun daha az sıklıkla görülen başka bir nedeni, bazı coğrafi bölgelerde iyot eksikliği olmasıdır.
Türkiye’nin tamamında toprakta veya içme suyunda yeterli miktarda iyot bulunan yerleşim bölgesi yoktur. Türkiye’de özellikle Batı ve Doğu Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinde iyot eksikliği daha da fazladır. Bu nedenle bütün Türkiye’de, özellikle yukarıdaki bölgelerde yaşayan gebe kadınların günlük olarak 100–200 μg iyot içeren vitaminler veya yemeklerde iyotlu tuz kullanması gereklidir.
Gebelikte Hipotiroidi Durumunun Bebeğe Etkisi
Hipotiroidi durumu bebeğin kendi tiroid bezinin veya annesinin tiroid bezinin az çalışmasına bağlı olabilir. Gebelikte hipotiroidi durumu anneyi etkilediği gibi doğum öncesindeki dönemde anne karnındaki bebeği de ciddi olarak etkileyebilir. Böylece hipotiroidi bulunan ve tedavi yapılmayan gebe kadınların bebeklerinde ciddi gelişimsel sorunlar (konjenital hipotiroidi, kretinizm) görülebilir.
Hipotiroidi olan bebeklerde doğumdan sonra gelişme ve zeka geriliği, aktif hareketlerin az olması ve kasların gücünün zayıf olması saptanabilir. Bebeklerde doğumdan sonra hipotiroidi durumu topuktan alınan kan ile yapılan tarama testi ve hormon testleri ile kesin olarak saptanabilir. Bebeklerde erken tanı ve uygun biçimde tedavi olursa hipotiroidi durumunun istenmeyen etkileri ortaya çıkmadan engellenebilir.
Gebelikte Hipotiroidi Tedavisi
Hipotiroidi tedavisi için tiroid bezi tarafından az salgılanan hormonun sentetik eşdeğeri olan ilaç kullanılır. Tedavi sırasında belli aralıklarla kanda tiroid hormon tetkikleri yapılarak kullanılan ilaçların etkinliği kontrol edilir. Gebelik sırasında uygun tedavi yapılırsa hipotiroidi durumu anne veya bebeği etkilemeyecektir.