Gebeliğin olması gerektiği gibi rahmin içinde değil, kadınlık organlarının başka bir yerinde veya karın içinde yerleşmesine dış gebelik (ektopik gebelik) denir. Gebeliğin sorunsuz biçimde büyümesi için rahmin içine yerleşmesi gereklidir, dış gebelik oluşursa kadınlarda bazen yaşamsal tehlikeler yaratabilen bir çok sorun ortaya çıkacaktır.
Dış Gebelik Nasıl Oluşur?
Kadınlarda her ay yumurtlama olur ve bir cinsel ilişki sonrası sperm yumurta içine girebilirse döllenme oluşur. Yumurta hücresi döllenme öncesi ve sonrasında kadının vücudu içinde boyutuna göre oldukça uzun bir yolculuk yapar. Döllenme, yani sperm ile karşılaşma, bu yolculuk sırasında çoğunlukla rahmin iki yanında bulunan kordonların birinin içinde olur. Döllenmiş yumurta yolculuğa devam edip rahim içine gelir, burada rahim içindeki dokulara tutunabilirse gebelik başlamış olur.
Döllenme sonrası yumurtanın yaptığı bu uzun yolculuğu engelleyen bir sorun olması döllenmiş yumurtanın rahim içine ulaşmasını engeller. Döllenmiş yumurta da böylece yolculuk sırasında takıldığı her hangi bir yere yerleşebilir. Bu yer en sıklıkla kordonun içi olacaktır veya daha az sıklıkla yumurtalıkların yakını hatta bağırsakların üzeri olabilir. Dış gebelik, daha önce rahim ve yumurtalıkları etkileyen iltihap hastalığı veya ameliyat geçiren, spiral kullanan veya daha önce dış gebelik geçirmiş kadınlarda daha sık görülür.
Dış Gebelik Belirtileri
Dış gebelik olduğu durumlarda başlangıçtaki gebelik belirtileri normal gebelikte olduğu gibidir. Çoğu zaman adet gecikmesi olması nedeniyle gebelik testi yapılır ve sonucunda gebelik olduğu belirlenir. Normalde gebelik olduğu durumda gebelik kesesi ve plasenta denilen gebeliğin kan dolaşımını sağlayan organ ortaya çıkar sonra bu kese içinde bebek ortaya çıkar. Dış gebelik olduğu durumda gebelik rahim içinde olmadığı için gebeliğin büyümesi ve plasentanın etrafa yapışarak ilerlemesi ciddi sorunlar yaratmaya başlar. Dış gebelik belirtileri adet gecikmesinden sonra herhangi bir zaman başlayabilir veya nadiren dış gebelik olsa bile fazla kadında yakınma olmadan bebek üç aylık hatta daha fazla oluncaya kadar büyüyebilir.
Bir kadında dış gebelik oluşursa en sık görülen belirtiler adet gecikmesi sonrası vajina yoluyla kanama ve kasık ağrısıdır. Kanama çoğu zaman fazla olmaz ama kasık ağrısı günler içinde giderek artar ve dayanılmaz duruma gelmeye başlar. Ağrı bıçak batması tarzındadır ve çoğu zaman bir tarafta daha çoktur. Kadınlar sıklıkla bu yakınmalar ile bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvuracaktır.
Dış Gebelik Tanısı
Günümüzdeki gelişmiş tıbbi teknolojik olanaklar sayesinde dış gebelik tanısı koymak daha kolaylaştı. Klasik olarak kanda yapılan gebelik testi (bHCG) sonucunun oldukça yüksek bir değerde görülmesine rağmen vajinal ultrason ile rahim içinde gebelik kesesi görülmemesi dış gebelik durumu için uyarıcı olacaktır. Vajinal ultrason ile biraz daha dikkatli bir inceleme ile kordonlardan biri içinde veya başka bir yerde gebelik kesesi hatta bebek kalp atışları görülmesi ile kesin tanı konmuş olur.
Dış Gebelik Tedavisi
Tedavi biçimine dış gebeliğin yerleşim yeri, kanda gebelik testi (bHCG) değeri ve iç kanama yapma durumuna göre karar verilir. Sizi muayene eden doktor tarafından dikkatli bir değerlendirme ile ilaç tedavisi, cerrahi tedavi veya sadece takip kararı verilebilir. Bazı şanslı fakat nadir görülen durumlarda dış gebelik bulunduğu yerde herhangi bir tedavi gerekmeden kendiliğinden kaybolabilir. Dış gebeliğin ilaç ile tedavisi kanser tedavisinde kullanılan etkili bir ilaç ile yapılır fakat bu ilaç çok düşük dozda ve kısa süre kullanıldığı için kadınlarda fazla yan etki yaratmaz.
İlaç tedavisinin işe yaramadığı veya iç kanamanın olduğu acil durumlarda cerrahi tedavi yani ameliyat gerekli olacaktır. Dış gebeliğin cerrahi tedavisi için laparoskopi günümüzde daha sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Laparoskopi sayesinde ameliyat daha az doku hasarı ile ve daha kısa zamanda yapılacaktır. Laparoskopi sonrası iyileşme ve taburcu olma süresi de çok kısadır. Bazı acil veya laparoskopi için uygun olmayan durumlarda ilgili doktor geleneksel cerrahi yöntemlerini seçebilir. Bu ameliyat çoğunlukla sezaryen gibi yapılır ve iyileşme süresi de büyük olasılıkla kısa ve sorunsuz olacaktır.