Kemik erimesi toplumda özellikle menopozdaki kadınlarda sık görülen bir sağlık sorunudur. Bu hastalıkta kemiklerin yapısını oluşturan kalsiyum azalır ve kemiklerin iç yapısı değişmeye başlar. Bu değişikliğe bağlı olarak kemiklerin dayanıklılığı azalır ve bazı kemiklerde basit zorlamalar ile kırıklar oluşabilir.
Kemik erimesi özellikle omurga, el bileği, uyluk ve kalça kemiklerini etkiler. Kemik erimesi başlamasından sonra kemik ağrıları, kemiklerde biçim bozuklukları görülür. Kemik erimesine bağlı olarak günlük yaşamın idame ettirilmesinde zorluklar ortaya çıkabilir. Kemik erimesinin kötü etkilerinden en önemlisi kırıklara neden olabilmesidir. Özellikle omurgada ve uyluk kemiğinde olan kırıklar önemli sağlık sorunlarına neden olabilir.
Kemik Erimesi Neden Olur?
Bu hastalığın kadınlarda en sık görülen nedeni menopoz nedeniyle vücutta estrojen denilen kadınlık hormonu seviyesinin düşmesidir. Estrojen kadınlarda başka organlar üzerinde yaptığı bir çok etkinin yanında kemiklerin yapısının devamından da sorumludur. Bunun yanında sadece yaşın ilerlemesiyle, yani 40-50 yaşlardan sonra kendiliğinden kemik erimesi başlayabilir. Bu iki durumda da kemik yapan hücrelerin az çalışması, kemik yıkımından sorumlu hücrelerin ise fazla çalışması görülür. Bu dengesizlik durumunun net sonucu kemik dokularının aşağıdaki resimde görüldüğü gibi kemik dokularında zayıflama olmasıdır.
Kemik erimesi kadınlarda başka nedenlerle de oluşabilir. Bir kişinin yaşantı biçimi kemik erimesinin erken görülmesine veya daha ağır durumda olmasına neden olabilir. Düşük kiloda olmak, yetersiz veya dengesiz beslenmek, spor yapmamak, bazı hormon bozuklukları, sigara kullanımı, alkolizm ve bazı doğuştan gelen hastalıklar kemik erimesine neden olabilir.
Menopozda Kemik Erimesinin Tanısı
Kemik erimesi sıklıkla Röntgen ışınlarıyla çalışan bilgisayarlı ölçüm aletleriyle kemiklerin özel filmleri çekilerek anlaşılır. Bu aletle bazı önemli yerlerde kemik yoğunluğu ölçümü yapılır, daha sonra bu değer toplumda görülen değer ile karşılaştırması yapılır. Bu karşılaştırma sonrası ortaya çıkan sonuç göz önünde bulundurularak kemik erimesinin olup olmadığı veya uygulanacak tedaviye karar verilir. Kemik yoğunluğu ölçümü için bu yöntem dışında çok güçlü ışık huzmesinin veya ultrason ile çalışan daha az merkezde kullanılan araçlar da vardır.
Kemiklerde kırıkların kesin tanısı için bilinen Röntgen filmleri yanında tomografi veya manyetik rezonans (MR) aletleriyle yapılır. Kırıktan kuşku duyulan kemiklerin filminin çekilmesinden sonra durum belli olacaktır. Kırıklar varsa bilinen tedaviler denenir fakat ortopedi uzmanlarının çok ilerlemiş kemik erimesi durumlarında işi bir miktar zorlaşacaktır. Kırıklar olduktan sonra tedavi oldukça zor olacağından kemik erimesine erken tanı koyup kırıkları önleyici tedavilerin yapılması çok önemlidir.
Menopozda Kemik Erimesinin Önlenmesi
Günlük olarak aldığı gıdalarda yeterli kalsiyum ve D vitamini olmayan kadınlarda kemik erimesi daha sıklıkla görülür. Hatta çocukluk döneminde bu açıdan doğru beslenme olması menopoz döneminde görülen kemik erimesini olumlu yönde etkilemektedir. Bu yüzden kemik erimesi riski olan veya kemik erimesi tanısı konulan kişilerde ilk alınacak önlem gıdanın düzenlenmesidir. Kemik erimesinin önlenmesi menopozda beslenmeye çok dikkat edilmeli örneğin süt ve süt ürünleri, yumurta, balık gibi kalsiyum içeren gıdalar daha çok tüketilmelidir. Vücudun günde en az yarım saat doğrudan güneş ışını görmesi kemik oluşumuna yardım eder.Kemik erimesi durumunun derecesine göre doktorunuz ayrıca kalsiyum ve D vitamini tabletleri de verecektir. Kemik erimesini önleyen en önemli yollardan biri de spor yapmaktır. Engelleyici bir durum yoksa düzenli olarak yaşa ve sağlık durumuna uygun türden spor yapmak kemik yoğunluğunun azalmasını engelleyecektir. Alkol alınımı ve sigara kullanımı da kemik erimesi riskini artırdığından azaltılmalı veya bırakılmalıdır.
Menopozda Kemik Erimesi İçin İlaç Tedavisi
Kemik erimesi durumlarında gıda düzenlemeleri ve kalsiyum ve D vitamini kullanımın yetersiz kalacağı durumlarda doğrudan kemiklerin yapısını etkileyen ilaçlar kullanılır. Bunlardan en önemlileri kemiklerde doku yapımındaki bozukluğu azaltan bifosfonatlardır. Bunlar uzun süreden beri güvenlikle kullanılan ağızdan aç karnına alınan ilaçlardır. Bu sık kullanılan ilaçlardan farklı olarak kemik dokusu üzerinde daha düşük etkili olsa da aynı etkiyi yapması için doğrudan kalsitonin hormonu da kullanılabilir. Kalsitonin içeren ilaçlar buruna sıkılan sprey biçiminde olduğu için kullanımı biraz daha zor olabilir. Kalsitonin kemik ağrılarını diğer ilaçlara göre daha güçlü biçimde azaltabilir. Kemik erimesi için önleyici tedavide kullanılan ilaçların birbirlerinden çok farklı özellikleri vardır. Bu nedenle tercih edilen tek bir ilaç yoktur. Doktorunuz sizin durumunuza göre uygun ilacı seçecektir.